فیزیوتراپی کمر
کمر درد :
کمر درد یکی از بیمارهای شایع است که می تواند در هر سنی افراد را درگیر کند اما در میان بزرگسالان شایع تر است.
از علل بروز کمر درد می توان به سیاتیک، آرتروز، کشیدگی عضلات، فتق دیسک کمر، اسپاسم عضلانی، تنگی کانال نخاعی، عفونت های ناشی از بیماری، شکستگی مهره ها، ساییدگی و سرخوردگی مهره ها، پوکی استخوان و انحنا و التهاب ستون فقرات اشاره کرد.
از جمله روش های درمانی و فیزیوتراپی کمر درد در مرکز فیزیوتراپی می توان به گرما درمانی، سرما درمانی و فرکانس های الکتریکی اشاره کرد.
تمرین درمانی :
تمرین درمانی، ورزش درمانی و ماساژ با انجام تمرینات کششی بدن از دیگر روش های کاهش التهاب و رفع گرفتگی عضلانی و افزایش جریان خون در فیزیوتراپی ستون فقرات و فیزیوتراپی کمر است. از لیزر درمانی و مگنت درمانی نیز برای درمانی نواحی پایینی کمر استفاده می شود.
تمرینات مکنزی :
تغییر سبک فعالیت های زندگی بویژه در نشستن، برخاستن، خوابیدن و کار کردن برای جلوگیری از آسیب های بیشتر و بهبود روند درمانی اهمیت دارد.
تمرینات مکنزی از دیگر روش های شایع در درمان دیسک های کمری و دردهای حاد و مزمن کمری است. در زمان بروز آسیب های شدید کمری از جراحی باز و بسته ستون فقرات نیز استفاده می شود.
انواع مشکلات کمر
درد ناشی از آسیبدیدگی ستون فقرات :
ستون فقرات از استخوانهایی به نام مهره تشکیل شده که بوسیله دیسکها از هم دیگر جدا شدهاند. اعصابی که از مغز به دیگر قسمتهای بدن منتشر میشوند، همگی از ستون فقرات عبور میکنند.
زمانی که از جانب مهرهها بر اعصاب فشار وارد شود درد، بیحسی، احساس گزگز و ضعف ایجاد میشوند. این موارد همیشه در کمر یا ستون مهره ایجاد نمیشوند، بلکه بسته به اعصاب تحت فشار، محل اعصاب در ستون مهره و محل انتشار اعصاب میتوانند در قسمتهای مختلفی از بدن ایجاد شوند.
درد به طور کلی به دو شکل توصیف میشود :
درد شدید و درد مزمن
بیشتر افراد مبتلا به آسیبدیدگی گردن یا کمر، دچار درد شدید هستند که برای مدت چهار تا شش هفته طول میکشد و امکان دارد بدون درمان بهبود پیدا کند. دردهای مزمن برای مدت بیش از سه ماه طول میکشند و به درمان پزشکی نیاز دارند.
دلایل شایع دردهای مرتبط با ستون فقرات عبارتند از :
بیماری تخریب دیسک بین مهرهای
سندروم فاست ( التهاب مفاصل فاست )
هماتوم ( تجمع خون )
فتق دیسک ( بیرونزدگی یا پارگی دیسک که باعث وارد شدن فشار بر اعصاب مجاور میشود )
عفونت
کشیدگی یا اسپاسم عضلانی
آرتروز ( غضروف اطراف مهره به تدریج از بین میرود و در نتیجه استخوان با اعصاب تماس پیدا میکند )
پوکی استخوان ( تراکم استخوان کاهش پیدا میکند و باعث ضعیف شدن یا شکستگی مهره میشود و در نتیجه بر اعصاب ستون فقرات فشار وارد میشود )
اسکولیوز (خمیدگی غیرطبیعی ستون فقرات)
تنگی کانال نخاعی که باعث وارد شدن فشار بر اعصاب میشود
اسپوندیلولیستزیس (لغزش مهرههای کمری)
اسپوندیلوز (آرتروز ستون فقرات)
تومور
دلایل کمر درد :
کمر درد معمولاً باعث محدود شدن میزان فعالیت بیمار میشود. اولین قدم جهت درمان آسیبدیدگی کمر، تسکین درد کمر میباشد.
دلایل شایع کمر درد شامل موارد زیر میباشند :
افزایش سن
فعالیت زیاد که بر عضلات کمر فشار وارد کند
افزایش وزن و عدم تناسب اندام که باعث وارد شدن فشار بر کمر میشود
فتق دیسک بین مهرهای
بین مهرههای ستون فقرات، دیسکها قرار دارند. فشار شدید میتواند باعث پارگی یا بیرونزدگی دیسک بشود. زمانی که دیسک ضعیف بشود، امکان دارد قسمتی از آن جابهجا شده و بر عصب یا حتی طناب نخاعی فشار وارد کند؛
در نتیجه ممکن است درد، بیحسی، احساس گزگز یا ضعف ایجاد شود. عوامل مختلفی میتوانند باعث کاهش مقدار آب موجود در دیسکها شوند. به همین دلیل دیسکها ضعیف شده و احتمال آسیبدیدگی آنها بیشتر میشود.
عواملی که باعث کاهش آب موجود در دیسک میشوند عبارتند از :
افزایش سن
اضافه وزن
بلند کردن اشیاء سنگین
سیگار کشیدن
اسکولیوز و ناهنجاریهای ستون فقرات
ستون فقرات سالم در حالت عادی دارای مقدار کمی خمیدگی میباشد ولی برخی از عارضهها میتوانند باعث خمیدگی غیرطبیعی ستون فقرات شوند. این عارضهها عبارتند از
اسکولیوز باعث خمیدگی ستون فقرات به شکل حروف اس یا سی انگلیسی میشود. این عارضه معمولاً در کودکان و خصوصاً دختران ایجاد میشود ولی میتواند در بزرگسالان هم ایجاد شود
کیفوز باعث خمیدگی شدید ستون فقرات میشود به شکلـی که در بدن قوس ایجـاد میشود. کیفوز وضعیتی در اثر وضعیت نامناسب بدن ایجاد میشود و معمولاً خیلی شدید نمیباشد. انواع دیگر کیفوز میتوانند باعث ایجاد ناهنجاری در مهرهها و خمیدگی شدیدتر بدن بشوند
اسکولیوز و کیفوز همچنین میتواند باعث ایجاد موارد زیر شوند
عدم تقارن لگن، شانهها و کمر
برآمدگی استخوان کتف
عدم توانایی در راست ایستادن
ایجاد شدن برآمدگی بر روی کمر
شکستگی ستون فقرات
تراکم مهرههای ستون فقرات کمتر از تراکم استخوانهای دیگر در بدن است و در نتیجه انجام حرکاتی مانند خم شدن و چرخش بدن امکانپذیر میشود. به همین علت مهرهها در مقابل شکستگی آسیبپذیرتر هستند. شکستگی کمر زمانی ایجاد میشود که یکی از استخوانها در ستون فقرات بشکند. این نوع شکستگی با نام شکستگی فشاری مهره نیز نامیده میشود
تنگی کانال نخاعی
تنگی کانال نخاعی در اثر تنگ شدن فضای استخوانی اطراف طناب نخاعی ایجاد میشود. در نتیجه بر طناب نخاعی فشار وارد میشود. این عارضه در اثر عوامل زیر ایجاد میشود
فرسودگی ناشی از افزایش سن
مشکلاتی که از زمان تولد در ناحیه کمر وجود داشتهاند
التهاب مفاصل
تنگی کانال نخاعی میتواند باعث ایجاد علائم زیر شود
درد در کمر، گردن، پاها یا باسن
احساس سوزش یا بیحسی در پاها
احساس ضعف در پاها
تومورهای ستون فقرات
تومورهایی که بر روی استخوانهای ستون فقرات یا نزدیک این استخوانها ایجاد میشوند میتوانند باعث مختل شدن ارتباط بین طناب نخاعی و مغز شوند. این تومورها میتوانند در ستون فقرات ایجاد شوند و یا امکان دارد که از دیگر قسمتهای بدن به طرف ستون فقرات گسترش پیدا کنند. تومورهای ستون فقرات بسته به محل و نوع تومور میتوانند باعث ایجاد علائم مختلفی بشوند. معمولاً این علائم شامل موارد زیر میباشند
کمردرد
احساس سرما یا بیحسی در پاها یا دستها
بیاختیاری ادرار یا مدفوع
ضعف و گرفتگی عضلات
اسپوندیلولیستزیس
اسپوندیلولیستزیس زمانی ایجاد میشود که آسیب دیدگی یا ناهنجاری باعث خارج شدن یک یا چند مهره از جای خود میشود و باعث وارد شدن فشار بر طناب نخاعی و یا اعصاب مجاور میشود. دو نوع شایع اسپوندیلولیستزیس عبارتند از
اسپوندیلولیستزیس تخریبی : مهره خاصیت انعطافپذیری و استحکامش را (در اثر افزایش سن یا التهاب مفاصل) از دست میدهد و در نهایت از جای طبیعی خود خارج میشود
اسپوندیلولیستزیس اسپوندیلولیتیک : شکستگی در استخوان پایین کمر میتواند باعث جابهجایی مهره بشود
برخی از افراد برای چندین سال به این عارضه مبتلا هستند ولی زمانی متوجه آن میشوندکه مهرهی جابهجا شده به اعصاب مجاور فشار وارد کند. نشانههای این عارضه عبارتند از
پا درد
درد در قسمت پایین کمر
احساس سوزش یا بیحسی در پاها
احساس ضعف در پاها
تشخیص کمر درد و ستون فقرات
پزشک به طور کامل سابقه پزشکی بیمار و علائم را بررسی میکند و جهت تشخیص دقیق بیماری آزمایشهایی را نیز انجام خواهد داد. متداولترین آزمایشها جهت تشخیص بیماری عبارتند از
تصویربرداری با اشعه ایکس همراستایی استخوانها و همچنین وجود آرتروز یا تومور در بدن بیمار را نشان میدهد
تصویربرداری تشدید مغناطیسی یا ام آر آی و همچنین توموگرافی رایانهای (سی تی اسکن) جهت تشخیص فتق دیسک و همچنین مشکلات مرتبط با عضلات، غضروفها، رباطها، تاندونها و رگهای خونی استفاده میشوند
میلوگرافی با استفاده از رنگ جهت نشان دادن فشردگی طناب نخاعی بوسیله مهره در ستون فقرات استفاده میشود
اسکن استخوان برای تشخیص تومور یا شکستگی فشاری ناشی از پوکی استخوان استفاده میشود
بررسیهای الکترودیاگنوستیک برای تشخیص فشردگی اعصاب ناشی از فتق دیسک یا تنگی کانال نخاعی به کار برده میشوند
دیسکوگرام برای بررسی هر گونه آسیبدیدگی در دیسکها استفاده میشود
الکترومیوگرافی جهت ارزیابی آسیبدیدگیهای عصب یا عضله به کار برده میشود
تشخیص علت کمر درد اولین قدم جهت درمان عارضه محسوب میشود. پس از تشخیص دقیق عارضه، پزشک شرایط بیمار را بررسی کرده و برنامه درمانی مطابق با نیازهای بیمار را طراحی میکند
فیزیوتراپی آسیب ورزشی کمر
متخصص فیزیوتراپی با ارزیابی، تشخیص و توانبخشی و همچنین آموزش به بیمار در مورد محدودیتهای حرکتی، به درمان آسیبدیدگی ورزشکاران کمک میکند
فیزیوتراپی با استفاده از شیوههای مختلف و روشهای درمانی همهجانبه سبب رفع درد و آسیبدیدگی بیمار شده و در نهایت باعث اصلاح حرکات و بهبود عملکرد بدن به بهترین وجه میشود